ayamun

CyberRevue de littérature berbère

ⴰⵢⴰⵎⵓⵏ, ⵛⵢⴱⴻⵔ-ⵔⴰⵙⵖⵓⵏⵜ ⵜⵙⴻⴽⵍⴰ ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ

 

21 ème année

Numéro 117  Janvier 2022

 

Email :  ayamun@hotmail.com

 

 

Retour à Bienvenue

 

Tidlisin nniḍen : http://www.ayamun.com/telechargement.htm

 

Inasiwen (claviers) :  

 1_ Anasiw azegrar :

Clavier complet, deg-s ţ,Ţ, v, o, p ; deg-s taggaɣt (, ġ, k̇, )

2_ Anasiw_n_mass_Sliman_Amiri :

clavier complet, deg-s ţ,Ţ, v, o, p

 

 

   

Prénoms algériens authentiques (mis à jour et augmenté)

 

Sommaire :

 

1°) Texte en prose :   Tukkist seg « Igider amerrzu » s Ǧibran Xalil Ǧibran, taquɣelt n Σacuri

2°) Etude :  Snat tmukrisin ɣef wayen yerzan asuɣel n tmucuha n zik, sɣur Hamid Kessal

3°) Tidlisin nniḍen, en PDF :  Les grands symboles meditérranéens dans la poterie algérienne, par JB Moreau

4°) Langue :  Awalen imaynuten neɣ imzikiyen deg ’ungal aneggaru, sɣur Σ.Mezdad

 5°) Article  :  Win inṭerren ad iqlileḥ !, sɣur Aumer U Lamara, In Le Matin d’Algérie 29/03/2021

6°) Le poème :   « Eğğemt abrid, a tilawin », asefru sɣur Ziri At Mεemmer

7°) Toutes  les rubriques :

 

  

 

Retour en haut

Numéro 117  Janvier 2022

 

Le texte en prose :

                                                                                               

Igider amerru  n  Ǧubran Xalil Ǧubran

Azwel anaṣli :

الأجنحة المتكسرة

Tasuqilt sɣur

Youcef ACHOURI

Ur yeẓri ara umdan ma d netta i ifernen abrid deg ara yelḥu, neɣ ahat d tira-nni n twenza, ḥedd ur yezmir ad tent-yemḥu

Tukkist seg tullist Akli n tayri n B. Tnaṣlit

- 01-

tazwara

Aqli tura 17 iseggasen aya seg wasmi  iyi-gezmen timiṭ,17 iseggasen deg usmud-iw, mi iyi-telli tayri allen-iw i tikkelt tamezwarut, teslef-iyi s iḍuḍan-ines ileggaɣen yettseḥḥiren, tezlef-iyi s iẓeẓaren-ines n tmes yerɣan am yisufa

. Salma Karama d nettat i d-yessakin iḥulfan yellan deg-i, tezzuɣer-iyi ɣer umaḍal n yiḥulfan ucbiḥen, amaḍal anda ussan d wuḍan ttemseḍfaren zerben tikli, uɣalen ǧǧan-iyi anda akken yeǧǧa usekran taqarɛet-ines. 

Salma Karama d nettat i iyi-yeslemden ad uɣaleɣ d akli n wayen merra icebḥen. D nettat i iyi-yemmlan tuffirin n tayri, d nettat i iyi-d-yecnan asefru  amezwaru n tayri, n tudert n rruḥ.

Anwa argaz ur d-nesmektay tanubi-ines, ur d-nettmektay ara taḥdayt tamezwarut, i yefkan anamek i tudert-is, i yeẓẓan deg-s imɣi n tayri, d leǧruḥ, xas ma d leǧruḥ lameɛna ḥlawit, ẓid-it s yiḥulfan d wafrayen-nsen. Anwa deg-neɣ ur nejjim ara ussan-nni ?

Ah, limmer yettaf ad teḥbes tallit, ad yeqqim kan din, ad yaf tbeddel fell-as tegnit, di telqayt n yiman-is, ad yezder deg yiwen n rrezg ar yiri. Ad yidir taswiɛt ẓiḍen, di tilawt ɣas ma ẓidet, lameɛna tessegray-d tiẓeḍt-nni tarẓagant, netta ad iḥulfu kan i tiẓeḍt-nni am tamment, ur yuḥtam ad iserreḥ i tregwa n yiẓri-s, ad azzlent am tala. Ad tt-yerr ala i nnhati d usḥissef.

Yal argaz yesɛa yiwet am Salma i d-yerzan fella-s di tefsut n tinnubi-ines, ad teg azal i tudert-ines, ad as-tbeddel timḍellas s tifawin[1], ad tbeddel tawlawla[2] s lemwansa.

Lliɣ swehmen-iyi imbaddalen yellan di twennaḍt, swehment-iyi tmussniwin yellan deg yidlisen, swehmen-iyi yinigen, din din, mi sliɣ i wawal n tayri yeffeɣ-d si gar tcenfurin n Salma, tesqurrec-it-id ɣer tmeẓẓuɣt-iw, slan-t merra leǧwareḥ-iw, d umatu tuɣ s kra din, tudert-iw yellan d aɣurar d taneẓruft, tuɣal  tettak anzi ɣer tebḥirt n Adem di tesmunt[3] yal mi ara waliɣ Salma tbedd sdat-i am usbeddad n tafat. Salma d nettat i d Ḥewwa n wul-iw, yeččuren d tuffirin, d tsewhamin. Yemma Ḥewwa d nettat i d-yessufɣen baba Adem si temsunt s lebɣi-s nettat, werlebɣi n baba Adem, Ma yella Salma, d nettat i d iyi-iskecmen ɣer temsunt n tayri taẓidant, tazeddgant, yerna ddiɣ s lebɣi-w. Ihi, ayen i d as-yeḍran i urgaz amezawaru, yeḍra-yi, takuba[4] n tmes i tt-id-yeddan fell-as si tebḥirt n tesmunt nekk yedda-tt-id fell-i si temsunt n tayri taẓidant tazeddgant, yerna ur xdimeɣ kra n tucciḍt, mazal ur ssasneɣ si terbuyt n lxir akked ccer.

Ass-a zrin iseggasen n tebrek d temḍillas, di lǧerrat-nsen, ǧǧan-d tawleft n wussan-nni. S kra din iruḥ, d acu i d-yeggran si targit-nni taẓidant, tazeddgant, ḥaca ismektiyen yettarran adeddic d amaynut, am win ara yerren ajenwi ɣer lǧerḥ. Ismektiyen-agi tenḍen tezzin nnig uqerruy-iw, ttgallan deg-i ur sɛiɣ s wacu ara ḥuddeɣ iman-iw, ḥaca nnhati d usḥissef. Di telqayt n wul-iw ḥusseɣ, uḍneɣ, uɣaleɣ am tara gezmen di tefsut, ur teḥkim deg yimeṭṭawen-is, imeṭṭawen n layas. Salma tucbiḥt, Salma tuzzyint, tewweḍ anda ara naweḍ, truḥ war tuɣalin. Tewwi s kra din yid-s, teǧǧa-yi-d kan tiqqad usafu deg wul-iw aleqqaq, teǧǧa-yi-d kan agemmun n wakal, seddaw-as i teẓẓel tfekka-s ur nuklal. D aya merra i yi-d-yesmektayen d akken Salma tɛedda si tudert-agi. A win yeqqazen iẓekwan, deg leɛnaya-k ur ḥekku sser n tinna iɣef terriḍ akal, tinna akken yejmeɛ Rebbi. Ay iẓuran isekla i d-yemɣin leryuf uẓekka-ines, ur ttsummut ara isufar yellan di tfekka n Salma.

Yir targit teffeɣ, am umesmar di lluḥ,  targit n twaɣit i iyi-yuɣen, imelliɣen[5]-ines, tayri, ccbaḥa,  leḥzen d tmettant ttembeddalen nnuba, yal wa yesɛedda nnuba-as fell-i.

Ɣur-i aṭas n yimeddukkal di Bayrut, yal mi ara ten-id-sɛeddiɣ si tmeqbert  gar yisekla uṣefṣaf, teddun s ttawil, akken ur xeddmen ara lḥes, akken daɣen ur ttceṭṭinen ara wid yeẓẓlen deg yiẓekwan n tmeqbert s dderz n yiḍarren-nsen. Mi bedden sdat uẓekka n Salma, ttarran sslam ula ɣef wakal i tt-iḥebcen. Sliɣ-asen sbecbucen gar-asen qqaren-as : «dagi i yenṭel usirem n uqcic-agi, dagi i yenṭel lferḥ d rrezg-is, dagi i uzzlent wallen-is d tiregwa, dagi i yenṭel uzmumeg d useḍsu-ines. Dagi i yenṭel wayen merra yettmenni, dagi gar yiẓekwan-agi yeggugmen, gar yisekla-agi uzunbi i d-teffeɣ tiɣwist, n leḥzen aberkan. Sufella uẓekka-agi i itezzi itenneḍ iziɣer[6] n Salma i t-yettwanasen s yismektiyen, i d-yeddan d lexyalat yestewḥacen, ttmeǧǧiden ɣef teḥdayt yellan iḍelli d tajeǧǧigt di tebḥirt n tudert, tura tuɣal si tuffirin yeffren ddaw wakal».

— Greɣ fell-awen Rebbi ay yimeddukkal n temẓi, ggulleɣ-awen s tayri-nwen, s tidak i tḥemmlem, ma yella ur tessersem ara tamuqint n yijeǧǧigen ɣef uẓekka n tinna iḥemmel wul-iw, tajeǧǧigt ara tessersem ɣef uẓekka-ines, ad tili am tmiqwit n nnda i d-tru tafrara, tessidir yis-s imɣan sellawen.

 

 

 

- 02 -

Taluft tagugamt

 

Kunwi a medden, tettmektayem-d ussan n tennubi-nwen s ccuq d tujjma. tettarram-d ɣer deffir tugniwin-nni yesbuḥruyen i wulawen-nwen, din din, tesḥissifem imi ruḥen ǧǧan-ken wussan-nni,  ma yella d nekk ttmektayeɣ-ten-id am wakken i d-yettmektay umeḥbus iɣraben n lḥebs deg yella yakan, d rrebg n snesla ẓẓayen yurzen tafekka-s. kunwi tsemmam ussan-nni tallit n wureɣ, d tallit yeẓẓmen aẓalim[7] s allen i wussan-nwen ḥercawen. Tallit-nni tekka-d nnig yakk wayen ara yesluɣen lxaṭer-nwen, nnig yakk wayen ara ken-yesnuɣnin. Am tzizwit-nni yettɛeddin nnig iguduyen, nnig yemrijen d abrid ɣer tebḥirin yeččuren d ijeǧǧigen d tizegzewt. Nekk semmaɣ i tallit n tennubi-inu tallit taberkant yestewḥacen. D tallit yettakken anzi ɣer tnifift i tezzin yis-i, tettimɣur, tettnerni, telqi, tehri. Ttnadiɣ amnay imsellek, ṣṣut-iw ulac win i  as-yeslan, am winna yexneq bubarrak di tsusmi. D tayri i d-yerẓan fell-i tiwwura, tessekcem-d tafat di lateṛ-is, tedhen merra tiɣemmar n wul-iw. Tayri tekkes cckal i yiles-iw ssawleɣ, teẓẓem-d allen-iw ruɣ-ten d iẓeqqalen, tekkes tadimt i tyersi-w, rriɣ-d nnehta, cektaɣ-d ɣef lbeɛj id iyi-yessaḍnen.

Kunwi a medden tettmektayem-d izenqan, iḥerqan, leryuf, iberdan anida tellam tetturarem, tettmektayem-d ula d aɣebbar-nni tmecḥem, aluḍ-nni deg trekḍem. Ula d nekk ttmektayeɣ-d ccbaḥa n Lubnan ugafa, xas ma medleɣ allen-iw, ttwaliɣ ccbaḥa n yisaffen d iɣezran, idurar-nni ɛlayen, ur nqebbel kennu, ccnawi n waman yettregrugen, ccnawi n yifurkan yetthuzzu waḍu, ttaken-aɣ-id abeḥri d aɛrarac.

Ifarrawen n yisekla iceṭṭḥen war tifunarin, amzun akken qqaren anṣuf yis-k. Tigi merra jjmeɣ-tent, am wakken yejjem llufan idmaren n yemma-s, d tigi i immerten ul-iw, am lbaz ḥuzan iseḍra n lqebz ɣer daxel. Uladɣa, mi ara iwali, ayetma-s ttcerrigen tagnawt ɛlayen, ttafgen anda i asen-yehwa, ttrusun anda i asen-yehwa. D nettat i d-yuǧǧwen i wul-iw aṭṭan amezdaɣ, aṭan imezgi, d nettat i yeẓdan aẓeṭṭa n layas, aẓeṭṭa n wurfan deg wul-iw aleqqaq

 

 Uɣaleɣ amzun d aderɣal, d aɛeẓẓug, ur ttwaliɣ ccbaḥa n twennaḍt, ur ttwaliɣ ccbaḥa n tegnewt, ccbaḥa n waggur n tziri, iẓenẓaren n tafukt mi ara d-neqqren tagut, ur selleɣ i ccnawi n waman yettregrugen, ur selleɣ i ccnawi n yigḍaḍ icennun ccnawi n tudert. Mi ten-walaɣ, mi asen-sliɣ, amzun akken d kra n yiwen i  iyi-ixenqen si tyersi.

Qqaren tibbuhyeft d dduḥ n tewlawla, tawlawla d aɣbalu n ṛṛaḥa. Ahat ayagi d tidet ɣer wid yeddren nutni mmuten, tetten gganen, ttqaqaḥen teddun war iswi sennig lqaɛa, ma yella tibbuhyeft-agi tekcem leṛwaḥ n wid yeddren, ha-t-an ad tili am uzrem bu tsuqqas, leɣben-ines yugar aɣbel n tmettant. Amdan yettḥassan i nnda mi tekkat, win yettḥulfun ugar n wiyaḍ, ha-t-an ulac ameɣbun am netta, acku yewḥel gar tbelqarnint[8] d yifḍisen, yeḥṣel gar snat n tzemmar timeqqranin, tamezwarut ad as-d-tessemɣi afriwen a d-yekk nnig usigna d tagut, ad yaweḍ aggur d yitran, syen ara d-iwali ccbaḥa n wayen d-yexleq ugellid ameqqran. Ma yella d tazmert  tis-snat ad t-terr d timeṣleḥt, ad t-tessexnunes di lqaɛa, a d-tḍum yis-s ixixxan, d izulixen, ad tesmundel allen-is, ad t-terr d aderɣal, allen berrint, netta ad yessedaɛmumuc ad yettemderkil, ad yettemḥiḥid di lqaɛa,  ur yettaf win ara s-yeṭṭfen afus.

Tawaɣit ɣur-s ifassen amzun

d leḥrir, ad k-teslef, mi k-tesseɣfel, s ẓẓur i txenneq ulawen, tettara-ten d imuḍan, Tesrusuy-d fell-asen tawlawla. Tawlawla d yelli-s n twaɣit. Amdan yellan di twaɣit, yellan di tewlawla yettak anzi ɣer tjeǧǧigt-nni itellin afriwen-is  deg wass,  ad ten-tafeḍ ceṭṭḥen i ubeḥri aḥlawan, tettelli  ula d ul-is i tafukt i tt-yesseḥmayen seg yilizeq[9], itekkes-as asemmiḍ. tameddit ad tejmeɛ afriwen-is, amzun akken tebɣa ad tesgunfu, neɣ tettewḥac, imir ad yeqqim kan netta d yiman-is, ḥaca netta d ṛṛay-is,  ad d-yeggri gar rebɛa yiɣraben, ah, ama akken qqarren : «yebda yiḍ i tuzzmiwin» ad yettezzem deg yiman-is ad as-yeqqar : «limer akka, limer mačči akka», lḥaṣul s kra yekka yiḍ ccfer ufella ur yettemlil d win n wadda, d ameḥbus war tucciḍt, ad yessalay di leḥsabat ur nettfakka, leḥsabat ur nesɛi igemmaḍ. Amdan ma yella ur yesɛi ara ayen swayes ara d-yelhu akken ad yettu, ma yella ur yesɛi ara imeddukkal wid ara s-yekksen ɣef wul-is, wid ukud ara yebḍu taɛkemt, ha-t-an tudert ad as-tuɣal d lḥebs ameqqran, ad yettwali kan sdat-s, ḥaca ayen berriken d wayen yestewḥacen.

 

Tawaɣit i iyi-yuɣen, ussan n tennubi-inu, ur ḥwaǧeɣ ara  tukksa n lxiq. Acku tukksa n lxiq sɛiɣ-tt yakan, ur ḥwaǧeɣ ara ɣer yimeddukkal, acku ɣur-i imeddukkal anda ma ddiɣ. Tawaɣit-agi d aṭṭan sɣur Rebbi di tnefsit-inu, d aṭṭan i ijebden ɣer tewlawla. Tenɣa deg wul-iw tukksa n lxiq, tekkes-iyi tafsut n tennubi, terra-tt d aɣurar. Tesbedd-iyi udem s udem sdat tilawt, ufiɣ-d iman-iw iqubel-iyi-d wasif i d-iḥemlen, ma zegreɣ ha-t-an ad iyi-yawi, ma qqimeɣ deffir-i d izem, yedda-tt-id fell-i, ma iluḥeq-iyi-d yečča-iyi.

Akka i tella tudert-iw segmi sɛiɣ tmenṭac yiseggasen, aseggas-nni tura yuɣal d izri, cubaɣ-t ɣer udrar ɛlayen, d izerben ɣef wallen-iw ur ttwalint ara d acu yellan deffir-s akkin, teskan-iyi-d kan yir lecɣal-nsen, d yinsayen-nsen imerka.

Deg useggas-nni dɣa luleɣ-d, sin iberdan. Amdan, ma yella ur t-tḥebbec ara twaɣit, ma yella ur yelli ara d asfel i layas, ha-t-an ad d-yeggri deg yirebbi n targit, targit yessaram yal amdan, ad yuɣal iziɣer-is am twerqet tamellalt deg udlis n twenza, deg udlis n wayen i aɣ-yuran. Walaɣ ineglusen [10] sikkident-d deg-i, s tmuɣli icebḥen yebbaḥen, yettezmumugen, am wakken tettezmumug tyemmat i mmi-s di tattalt. Walaɣ daɣen amhaḍ[11] amek irekkeḍ deg wulawen am wakken yettwarkeḍ uzemmur di tberkect[12],ur ssetḥan ur ugaden, amzun akken yexdem kra n ugejdur.

Win ur d-nemmuger ara ineglusen d yimhaḍen, win ur nessasen ara tiẓeḍt d terẓeg n tudert, ha-t-an winna ur yessin, ur ijerreb, ad tafeḍ d aɣjaj, d ilem seg wafrayen, neɣ am wul uɣanim, d ilem kan i t-yeččuren.

 

 

- 03 –

Afus a Rebbi

 

 

Lliɣ di Bayrut ussan-nni yeččuren d tisewhamin, aql-aɣ tura deg waggur n yibrir, ddunit  merra d tazegzawt, ijeǧǧigen fsan, lqaɛa tettzuxxu s tlaba-ines tamynut, sdat igenni amidadi. Isekla n lluz d uḍeffu[13], lsan abernus amellal, ttbanen-d gar yixxamen amzun d tislatin, rnan-d ccbaḥa i twennaḍt, ccbaḥa-agi d aɣbalu seg i d-sugunen yinaẓuren taẓuri-nsen, imedyazen tamedyazt-nsen.

Tafsut tecbeḥ di yal tamurt, acu kan di Suriya tecbeḥ ugar, tafsut d rruḥ arebbani, yettazzalen mgal akud anda-nniḍen, di Surya, iteddu s ttawil, yiwet, yiwet kan, am ugrud-nni yettdaddacen i tikkelt tamezwarut, ma yella ara d-terreḍ akud ɣer deffir, a k-wansen lerwaḥ n yigelliden, d imazzanen[14] i tezzin tenḍen nnig uqerru-inek di tegnawt ɛlayen, a k-zuzznen  s yihellilen imaɣlalen[15] n Sidna Sulayman, rnu-yas ifurkan n yingel yetthuzzu d ubeḥri ttaken-d yiwet n ṣṣda, ad k-id-smektin  s wussan n rrezg d tfenṭazit.

Tasemhuyt[16] n tefsut di Bayrut d nettat i icebḥen deg ukkuẓ n tsemhuyin n useggas, ulac deg-s aluḍ n tegrest, ulac deg-s aɣebbar n unebdu. Tezga-d di tlemmast gar yigefran ineggura  n tegrest, d tafukt n tazwara n unebdu.

Yiwen wass deg wussan n yibrir, iberqmacen s yijeǧǧigen, d tizegzewt n yimɣan, ruḥeɣ ad d-waliɣ yiwen n umeddakkel, yezdeɣ di leɛzib, dinna  ulac zhir n tkeryas, ulac ẓḍiḥ n lɣaci, segmi yesla nettutlay gar-aneɣ, ɣef ddunit, s tiẓeḍt-ines, d tarẓugi-ines, iger-d iman-is yiwen n umɣar, ad yesɛu ahat 65 n yiseggasen deg usemmud-ines, di tmelsa-ines, yettban-d, d amdan aḥerfi, rnu-yas ɣer wudem-is wwten iḍerfan, seg wakken iɛebba taẓẓayt n yiseggasen. Beddeɣ ttweḥḥideɣ deg-s Rebbi, send ad as-fkeɣ afus-iw, yuẓa-d ɣur-i umeddakkel-iw yenna-yi-d «wagi d Si Fares Afanddi Karama» syen yebder-d isem-iw. Yessaked-iyi umɣar-nni walaɣ-t yesfeḍ anyir-is, anyir-nni ɣef d-ɣlin wanẓaden n ccib. Amzun akken yebɣa ad d-yerr tamacint n zzman ɣer deffir, yettnadi ɣef kra n tewlaft ɛzizen fell-as, i as-iruḥen. Yezmumeg-iyi-d, yenna-yi-d «kečč d mmi-s n umeddakel-iw, sɛeddaɣ yid-s ussan n temẓi, tura ferḥeɣ aṭas, aṭas, ah limer ad teẓreḍ acḥal i jjmeɣ timlilit yid-s».

Imeslayen-is ɣzan deg-i agḍi, ḥulfaɣ di talqayt-iw, s kra ijebbed-iyi ɣur-s, imeslayen-is, ma yella rsen ɣef lǧerḥ ad yeḥlu. Neqqim yebda yettales-iyi-d timid[17]i yellan gar-as d baba ɣef wussan n temẓi-nsen.

Ussan kefnen yiseggasen, ussan yemḍel di tmeqbert n yismektiyen-is. Imɣaren ttmektayen-d ussan n temẓi-nsen, am wakken i d-yesmekti umjaḥ anda akken i as-gezmen timiṭ. Imɣaren ssawalen-d timucuha n temẓi-nsen, am wakken i d-yessawal umedyaz tamedyezt-ines, yettak-as yiwen n rruḥ a k-yawi ad tesweqeḍ yid-s, amzun akken s lqis i d-yewwi fell-ak asefru-nni.

Imɣaren ttidiren, ddarayen di tɣemmar n yizri, acku urmir ur asen- yegi ara aḥric, neɣ ur ttalasen ara deg-s, ma yella d imal ttwalin-t d aberkan, yestewḥac, lweḥc n yinig, inig aneggaru, inig ɣer uẓekka.

 

Nezha deg wawal, aṭas n temsal i d-nesqerdec, akud iɛedda ur t-neẓri, iɛedda am wakken tettɛeddi tili deg umadaɣ d icerfan, di tsusmi tasusamt, yekker Fares Karama akken ad iruḥ, kkreɣ ula d nekk akken ad as-sfilteɣ abrid n talwit, yessers afus-is ɣef tayet-iw yenna-k:

«D iseggasen-aya ur ẓriɣ baba-k, ahat tura wwḍen 20 n yiseggasen lameɛna tura imi i k-ẓriɣ kečč, aql-ak terẓiḍ iseggasen i yi-sbeɛden ɣef baba-k». Zulleɣ fell-as xedmaɣ ayen ilaqen, ad t-yexdem uqcic mi ara yessirem abrid n talwit i umeddakkel n baba-s. Segmi iruḥ yuẓa-d ɣur-i umeddakel-iw yenna-iy-d:

 « Ar tegnit n wass-a ur d-mlaleɣ di Bayrut argaz am wa, terra-t tegrawla, d argaz yifen irgazen, ur ugten ara warraw n Sidna Adem am netta, seg wid akken i d-yusan ɣer tudert di tezdeg, teddun ad tt-ǧǧen di tezdeg, war ma xedmen deg-s tucciḍt, neɣ ma glan-d s kra n txessart, acu kan irgazen am wigi ẓẓher-nsen d ukrif, zgan ttwaḍelmen, acku ur ɣrin ara di txidas ara ten-iselken seg lɛibad n lweqt-a. Fares Karama yesɛa kan yiwet n tallest[18] tettidir yid-s, deg yiwen n uxxam annect-ila-t, amzun d iɣrem n ugellid, di leḥnaḍ n temdint-a. Ad as-tiniḍ deg yiwet n tmellalt i d-frurxen, seg wakken tewret ɣef baba-s asegmi uɣdim. Ula di thuski-ines tfaz, ulac tin i tt- yifen, acu kan uggadeɣ fell-as, aṭas n cci i yesɛa bab-s, ahat d ayenni ara as-d-yaǧwen, ara as-d-inecden ayen n dir, d ayenni, ara yessiwlen i wid yeṭṭamaɛen di lɛebd mačči di Rebbi, Am rriḥa n lǧifa i d-ijebbden uccanen, d yizirdiwen, d yigudar». Yerna  deg yimeslayen-is «Fares Karama zeddig wul-is, yexḍa tixnanasin, ala ayen yelhan ara tafeḍ ɣur-s. ala ayen yelhan swayes ara k-id-yemmager, acu kan di lebɣi d ameɛlal iteddu di lebɣi i medden, yettaǧǧa lebɣi-ines, yeṭṭafar-iten am uderɣal ma yella d yelli-s, nettat tezga tekna sdat lebɣi n baba-s, xas akken nettat d lal n tegzi d tḥerci. Imdanen am wuccanen, yiwen urgaz d ṭṭameɛ, d yir netta, yesleblub s wawal  uɣris[19], yettban-d i medden d argaz uɣdim, i iteddun deg ubrid amaɣud, zeɛma d argaz n usɣan[20], ttaggaden-t medden, ttaggaden-t ula d imhaḍ, kennun sdat-s am wakken kennunt tmeggraḍ n wakraren sdat ugezzar, argaz-agi aṭemmaɛ axabit, yesɛa mmi-s n gma-s, ula d winna d bu tcebburda, d bu tmeqqersa, ala ayen n yihwah i t-izedɣen, ul-is, am uxjiḍ-nni zedɣen yizerman d tɣiredmawin, ala ssem i d-itteffɣen syin. Amek ara yexdem uqadum uxessar, iruḥ yessuter afus n teqcict-nni, i mmi-s n gma-s, ad as-tt-id-yawi d tislit. Yessemlal gar snat n tfekkiwin yiwet zeddiget, teṣfa, tayeḍ tebla, terka.

Icudd gar-asen s rrebg n usɣan d wawal uɣris[21]. Netta di tidet d bu txidas, d bu tmenqas. D ayagi merra ara k-d-iniɣ ɣef Fares karama d yelli-s, dayen ḥader a yi-d-testeqsiḍ ugar n wannect-a, acku ma uɣaleɣ-d s umeslay fell-as am win d-yesseqcaren idediyen-ines».

Walaɣ-t yerfed ixef-is s igenni amzun akken yettnadi tuffirin yellan deg wussan d wuḍan, yebɣa ad ibeddel asentel iɣef yella yessawal-iyi-d, kkreɣ akken ad ruḥeɣ, nniɣ-as «azekka ad rzuɣ ɣef Fares Karama, d tajmilt ɣef timidi[22] yellan gar-as d baba» yeqqim yebbehba taswiɛt, ḥulfaɣ am wakken imeslayen imecṭaḥ i as-nniɣ, sekkren deg-s ahetwir, yessaked-iyi-d s yiwet n tmuɣli n lemɣiḍat, tamuɣli ḥninen, icenfiren-ines ttermimizen awal ur t-id-yuli, ǧǧiɣ-t di lḥal-s, nekk ddzeɣ-d iberdan-iw, qbel ad iruḥ ula d netta ɣriɣ deg wallen-is, ayen akken werǧin ɣriɣ di tudert-iw, ayen akken ur ttissineɣ ara ahat alamma d asmi ara rreɣ tarwiḥt i bab-is, ass-mi ara kecmeɣ di tudert tis-snat, qqaren dinna ttemsefhamen s timmi,  mačči s yimi, dinna ahat ad fehmeɣ tuffirt yellan di tmuɣli n wallen-is.

 

- 04 –

Ǧubran Xalil Ǧubran

Azwel anaṣli :

الأجنحة المتكسرة

Tasuqilt sɣur

Youcef ACHOURI

 

               

 

 

 

Retour en haut

Numéro 117  Janvier 2022  

      Etude :  

 

Snat tmukrisin ɣef wayen yerzan asuɣel n tmucuha n zik /

tukkist seg tezwert n Tamacahut-iw lwad lwad, ammud n Mass Kamel Bouamara

 

Hamid Kessal kessal.hamid@gmail.com

 

Ha-ţ-aya tukkist amahat tuklal azuzer, ad ţ-ɣren s kra n w' iqeddcen deg uḥric n tsuqqal. Ma tram asali-is ɣer ayamun.com

 

Tukkist :

« Llant snat tmukrisin i yuklalen awal ɣezzifen ɣer wayen akk yerzan timucuha n zik.

 

Tamezwarut d tamukrist n usenfel (abeddel) n tmacahut seg temnaḍt ɣer tayeḍ, tikwal (deg yiwet n temnaḍt) seg umdan ɣer wayeḍ. Tamsalt n usenfel yerza timucuha, maca yerza daɣen tasekla timawit, s umata. Deg wammud-a ihi nefka-d kra n yisallen ɣef tsenfal n tal tmacahut. Abeddel, yezmer ad yerzu di tazwara azwel n tmacahut s timmad-is. D amedya kan, tamacahut n  Baba-ynu Ba tesɛa anda-nniḍen azwel n Tabelluḍt n Uwaɣzen (ẓr. Le grain magique n T. Amrouche). Yezmer daɣen ad yerzu isem n wasaḍ (agejdan); d amedya deg Tamacahut n Ẓelgum, ɣur wiyiḍẒelgum dSilyuna. Cemmṛeɣ-d tamacahut isem-is Ɛmara n temɣart, maca tigawin i iga Ɛmara, ufiɣ-tent deg Volksmärchen der Kabylenn Frobeniusttunefkent i Ǧeḥḥa. Abeddel n tmacahut yezmer ad yerzu agbur: nezmer ad nemlil snat (neɣ: ugar) n tsenfal n yiwet n tmacahut, yiwet ɣezzifet, tayeḍ wezzilet, acku deg twezzlant-nni xuṣṣent deg-s kra n tigawin.

 

Tella tmukrist-nniḍen i yuklalen ad fell-as nessiɣzef awal da. Muḥya (1950-2004), d amedya, yerra-d "timezgunin n umaḍal", seg tefransist ɣer teqbaylit. Ayen iga ihi d asuɣel-amsasa n wayen yuran s tefransist. Ayen giɣ nekki deg wammud-a yemgarad mliḥ d wayen iga Muḥya, mačči d asuɣel-amsasa seg tefransist ɣer teqbaylit. Nniɣ-d iwsawen dakken tisuqqilin n tefransist i d-bedreɣ deg wammud-iw, llant-iyi d llsas i umahil-iw, ɛawnent-iyi nezzeh akken ad d-mmektiɣ tidak umi sliɣ di temẓi-w. Maca, tikwal - ticki ur ssineɣ ara tamacahut X neɣ Y - d "asuɣel" i tt-id-suɣuleɣ seg tefransist ɣer teqbaylit. Maca ur yessefk ara ad nettut belli tisuqqilin-nni seg teqbaylit i ruḥent ɣer tefransist. Tikwal (am wayen yeḍran d yeḍrisen yellan deg Volksmärchen der Kabylenn Frobenius) ruhent seg teqbaylit ɣer tefransist -> talmanit -> tefransist (M.Fetta). Deg umahil-iw ihi d asekfeli tent-id-"skefleɣ", riɣ ad d-iniɣ: d tiririt ɣer laṣel-nsent i giɣ. Zemreɣ ad d-fkeɣ kra n yimedyaten. Amek ara d-yessuɣel yiwen kra n tenfaliyin yellan deg tsuqqilin n tefransist, lemmer ur llint ara yagi deg teqbaylit ? Kra n yimedyaten : (i) «pommes de vie qui poussent dans un pays situé au-delà les sept mers» : tteffaḥ lmedkur izegren i sebɛa n lebḥur; neɣ(ii) : «l'eau de la source qui jaillit entre les falaises qui s'entrechoquent» : aman anda ttemcenqaren yidurar? * ; (iii) : «bague magique» : taxatemt n nnwar lefɛel(neɣ: taxatemt n Wameṛ Wa-fɛel)

______________________________

*Ẓret "Tamacahut n Mḥend bu tkercet"

 

KAMEL BOUAMARA / Tamacahut-iw lwad lwad - Amur amezwaru - Tazwart - Sb. 7»

 

 

Hamid Kessal

 

 

Haut du formulaire

Bas du formulaire

Retour en haut

Numéro 117  Janvier 2022  

Tidlisin nnien :

 

Les grands symboles meditérranéens dans la poterie algérienne_JB_Moreau

 

SIN-NNI.PDF, par Muḥend-Uyeḥya

Culture_savante_culture_vecue_MAMMERI_Tala

Dictionnaire_Français_Kabyle_Père Huygue_1902_1903.PDF

MUHYA_Sinistri.pdf

BOULIFA_TEXTE_KABYLE_MAJ.pdf

JOURNEE_D_ETUDE_DE_LINGUISTIQUE_BERBERE_LA_SORBONNE_1989.pdf

Akken qqaren medden sɣur Mohia GEB, 1978

Berber Art_Jeanne_d'Ucel_Norman_University_Oklahoma_1942

Dictionnaire_de_proverbes_Remḍan_At_Menṣur_3eme_Edition.pdf

Ageldun-amecṭuḥ_St-Exupery_Tasaɣelt_sɣur Habib-Llah-Mansouri

Aglam-deg-wungal-n-Amer-Mezdad-Ass-nni, sɣur Ferhane Badiaa

TUDERT-IW_Abdellah_Hamane.pdf

RECUEIL_DE_PRENOMS_AMAZIGHS_Md_Akli_HADDADOU.pdf

ITIJ_BU_TCERKETT_Taher_Djaout_tasuqilt_Samir_Tighzert.pdf

La_Babel_du_Ponant_2eme_partie_Ali_Farid_Belkadi.pdf

Aglam_deg_wungal_n_Amer_Mezdad_Ass-nni_FERHANE_BADIAA.pdf

DESCRIPTION_ET_HISTOIRE_DU_MAROC_Leon_GODARD_1860.pdf

APERCU_SUR_TRENTE_TROIS_SIECLES_DE_L'HISTOIRE_DES_IMAZIGHEN.PDF

MUHYA_SI_PERTUF_traitement_de_texte.pdf

Revue Izen Amaziɣ, 3 numéros :

Izen-amazigh3.PDF

Izen-amazigh5.PDF

Izen-amazigh6.PDF

Textes berbères de l'Aurès_ Parler des Ait Frah

Romans et ambiances dans la maison kabyle traditionnelle.pdf

La_Kabylie_Recherches_et_Observations_1833.pdf

Jules_Maistre_Moeurs_et_Coutumes_Kabyles_1905.pdf

Tighermin_yemmeccen_Sari_Med.pdf

MOULIERAS_Auguste_Une_tribu_Zenete_anti-musulmane_au_Maroc_Les_Zkara.pdf

Si_Pertuf_Muhend_Uyehya.pdf

LA_LANGUE_BERBERE_EN_AL_ANDALUS_Md_Tilmatine.pdf

Inédite, une pièce de théâtre de Idir Amer :

Idir_Amer_Ay_Afrux_iferelles.pdf

Inédite, Dom Juan de Molière, en langue kabyle :

DOM_JUAN_LE FESTIN_DE_PIERRE_MOLIERE_SI YEHYA_TASEGLULT-S-UDΓAΓ.PDF

 Dictionnaire_Francais_Berbere_Antoine_JORDAN.PDF

Les_Cabiles_et_Boudgie_F.PHARAON_Philippe_libraire_Alger_1835.PDF

Tidmi tamirant, n°2, 1990

Habib-Allah_Mansouri_Inventaire_des_neologismes_amazighs.pdf

Ddem_tabalizt-ik_a_Mu_Kateb_Yacine, version bilingue

Ad lemmdeɣ tamaziɣt  n Hamek : http://www.ayamun.com/adlis-usegmek.pdf

Belkacem Bensedira_Cours de langue kabyle_Adolphe Jourdan_1887

JM_DALLET_LE_VERBE_KABYLE_FDB_1953.pdf

AMAWAL_TUSNAKT_H.SADI_1990.pdf

CHANTS_BERBERES_DE _KABYLIE_Jean_AMROUCHE_CHARLOT_Ed.1947.pdf

OUARGLA_M.JARDON_J.DELHEURE_Tome1_FDB_1971.pdf

OUARGLA_M.JARDON_J.DELHEURE_Tome2_FDB_1971.PDF

 

  

Plus de livres dans notre rubrique  Téléchargement :

http://www.ayamun.com/telechargement.htm

 

 

 

Retour en haut

Numéro 117  Janvier 2022     

 

 

 

Langue :

 

Awalen imaynuten neɣ imzikiyen deg ’ungal aneggaru, ara d-yeffɣen makka ara ldint tewwura

sɣur Σ.Mezdad

 

1.  1. Abbεeder : fougeux

2.  2. Adefrir : groupe, ensemble de personnes

3.  3. Adrug : mystère

4.  4. Afeḥtelli : homme injuste, infâme, méchant, odieux, sauvage

5.  5. Afensu : falot, fanal, phare

6.  6. Aferqus : saltimbanque

7.  7. Aflili : tempête

8.  8. Akuẓzu : dégoût, horreur, répugnance, exécration, haine

9.  9. Aɣaṭɣaṭ : corneille

10.              10. Aɣerdas : crinière

11.              11. Agulaz : loup

12.              12. Agulaz : loup

13.              13. Aɣuruf : bouclier

14.              14. Aherruy : bélier (mâle ovin non châtré)

15.              15. Akacyir : caserne

16.              16. Akmez : cochenille

17.              17. Aldac : fatigue

18.              18. Amessakul : caravanier

19.              19. Amezgelif : géant

20.              20. Amiccaw : espion = aqiqac, aɣalli, amiccaw, amḍiε

21.              21. Amjali : aventurier

22.              22. Ammad : récoltes

23.              23. Amrud : canon

24.              24. Amulli : célibataire endurci

25.              25. Amusnak : mathématicien

26.              26. Amuzzu : loyauté

27.              27. Aratar : sequin

28.              28. Arukkim : fermenté

29.              29. Aseksel : petite fenêtre

30.              30. Asembbabbi : confusion

31.              31. Asiwef : terreur

32.              32. Asugen, asugnen : imagination

33.              33. Asukeḍ : rut

34.              34. Aṭaf : virage

35.              35. Atlaɣ : alezan

36.              36. Aṭubǧi : canonnier

37.              37. Awlelli : aube, point du jour

38.              38. Azellemcir : fourmilion

39.              39. Dded : coller, adhérer

40.              40. Faɣaɣ : faim, misère

41.              41. Ičeεčeε : choucas

42.              42. Iinkicaṛ : janissaires

43.              43. Imiẓwel : récalcitrant

44.              44. Laqec : apostropher

45.              45. Awṣif : eunnuque

46.              46. Mṣadi : sympathiser

47.              47. Ngeẓwer : se cabrer

48.              48. Qelled : forcer, imposer, obliger

49.              49. Rjen : vicié, défectueux, corrompu

50.              50. Tafekkact, tafegact : lampe alimentée par huile d’olive

51.              51. Taɣdala :paludisme

52.              52. Tamezdayt : société

53.              53. Tamqellect : bagatelle

54.              54. Tanga : matière

55.              55. Tasaḍeft : torche, flambeau

56.              56. Tawemmamt : maire (fonction de)

57.              57. Tazelɣa n ‘idmaren :clavicule

58.              58. Tazmixt : harde

59.              59. Taẓulli : armement

60.              60. Ţeεqira : monstre

61.              61. Tidri : tronçon, tronc

62.              62. Tizeɣt : calibre, taille

63.              63. Wwel : désirer

 

 

 

 

Retour en haut

Numéro 117  Janvier 2022  

 

L’ article :

Win inerren ad iqlile !

Sɣur Aumer U Lamara

In Le Matin d’Algérie 29/03/2021

 

              Ussan-a, yehma wawal xef umussu Lhirak : anwa i t-isedduyen si deffir, s ddaw ufus, ma d imetturfan (les islamistes) nex d ‘’les services”, nex... d imezdax n Mars !

Wid iwumi d-tewwi ad d-fken tafat i tegrawla tameqqrant iteddun, d tillas kan i d-rennun. Deg wawal-nsen, ur illi wayen i d-snulfan, amaynut acku izwar-iten udabu deg wurar n thila. Seg-mi tekker di furar 2019 di yal tama n tmurt, adabu ittzeggi s ‘’complot de l’étranger”, syin beddlen tawriqt, ttzeggin tura s ‘’hirak benni”, akken ad kerzen s umussu, ad rnun 50 iseggasen nniden.

Ass-a, yal Azzayri d amussu n lhirak. Yiwen ur izmir ad issinef amussu xer tama-s, am akken yiwen ur izmir ad iqqen 43 imelyan n Izzayriyen zun d akraren, ad ten inher xer wanda yebxa, nex ad yali xef tuyat-nsen akken ad ittef akursi.

·               Anda llan ass-a wid-nni d-isnulfan ‘’novembria-badissia” s wannayen n palestine isbuhruy-iten wadu di tnemmast n Lezzayer, di tallit deg imsulta ttcuddun Izzayriyen irefden annay amazix, annay n izuran n tmurt?

·               Anda llan imetturfan-nni itekksen i tlawin tikardiwin/pancartes yuran, tid i yessuturen izerfan n tmettut akked wegdal n ‘’code de la famille”,

·               Anda llan wid-nni d-ittlusun akustim akken ad d-ifriren nnig wiyad, ttazzalen zdat kamerat n TV, akken taggara ad bedden d nitni, s lberhan-nsen, d iselwayen n umussu ?

·               Anda llan imetturfan, tarwa n FIS ibeddlen isem, wid isedduyen takrit/violence mgal Izzayriyen akken ur d-inetteq yiwen s ti xri : ‘’Etat civil, ni militaire, ni islamiste” ?

Tella yiwet issefk ad tt-nerr xer uqerru-nna x : ma dduklen, Izzayriyen zemren-as.

Asmi tekker tegrawla n timunent di 1954, adabu n Fransa ittsuxu irennu : « d tamurt n Maser i d-isnekren ccwal di tmurt n Lezzayer ! ». Adabu n Fransa yehqer agdud Azzayri ; i netta, ur zmiren Izzayriyen ad snekren tagrawla.... Armi d-iban wayen illan deg uswir n 1956 (congrès de la Soummam, 13 ar 20/08 1956).

D taddukli-nni i kkaten ad rzen ass-a wid illan deg udabu, i kkaten ad qqnen wid illan yakan qqnen xer tgeldiwin n wagmud (Emirats, Qatar, Saoudia, ...), teddun s tedrimt-nsen, akken ad qqnen tamurt n Lezzayer ddaw laânaya-nsen.

Ass-a, awal n timunent / istiqlal / indépendance d tagejdit n tnekra.

Ma yella ixisi gar Izzayriyen, ad yili kan gar wid iran Lezzayer tazzayrit / Algérie algérienne akked wid issexdamen tikerkas i lfayda-nsen akken tamurt n Lezzayer ad tili d taklit n Abu-Dhabi.

 

Tiɣimiṭ akked imeṭṭurfan : d war ṭamussni neɣ d ṭaḥraymiṭ nniden ?

 

Wid ibɣan ad siwḍen n imetturfan akken ad zemlen/stenyin yiwen ‘’contrat républicain’’, tigejda swayes ibedd uwanek amagday, amzun ur ssinen timetturfit tineslemt iwten ad tessenger tamurt s yal tawaɣef umussu Lḥirakit si nunamber 1982, s lmut n Amzal Kamal di Ben Aknun, ar ass-a.

Illa wawal di tmura nniden, izmer ad iddu ɣef umussu Lḥirakur-nnaɣef umussu Lḥirak : wid yumnen s ureggem n wiyad, d nitni kan i yeqqen wawal, mačči d wid ireggmen (« les promesses n’engagent que ceux qui y croient »... pas ceux qui les font !).

Iḥi, « win interren ad iqlileḥ », akken i t-inna Moḥia.

Aumer U Lamara

 

 

Retour en haut

Numéro 117  Janvier 2022  

Le poème : 

 

Eğğemt abrid a tilawin

                                                         asefru sɣur Ziri At Mεemmer

 

Tikkwal qqareγ, nesreεruε

Ay annect nessen i uzemmer

Nesferfud i tidet abruε

Maca, εeddi a s-ncemmer

Ahat aḍu d bu ubessuε

A d-yezzuḥtelli s ddemmar

Imiren yal uccen ad ikuεε

Aseglef i irebbi n tγemmar

 

Dayen ur d-ngerri d iqjan

D imdanen ad neqqlet merra

A d-naki ifeddixen jjan

Teqreḥ ad tt-tettu tmeγra

Tamuγli s kra i s-d-yefjan

Ad iγumm i wudem n tmara

D tafat i d amejjan

A d-teffeγ seg uγerbaz n "TIRA"

 

 

Aγerbaz n "TIRA" n tira

Mačči d wagi n "ḌṚEG BECC"

Ad yekfu lawan n tura

Ur d-igerri wesxerbubec

Ad aγ-ttqadarent tmura

S wallaγen ad tent-n-nebbec

Ahaw ihi atan neẓra

Tegzam tura a Leqbellec

 

Mi ara γreγ ayen ttarun kra

Ay anyir a win k-iγeẓẓan

Qqareγ-as, ahat mi t-yura

Imiren ḥeṛṣen-t-id yiẓẓan

Amek ad aγ-qadrent tmura

Fell-aγ ma tezzin yizan

Yya-w a d-nakit tura

Tidet ad as-neṭṭef lmizan

 

 

Nurğa ad aγ-d-awin aεwin

Nessawal-asen imedyazen

S ugernin kra i d-ttawin

Rennun deg yilsawen teffẓen

Eğğemt abrid a tilawin

Atan jban-d yergazen

Wigi hellken ur ttlawin

D at iqerra yelluẓen

 

Tutlayt mačči d askerfeṣ

Tayri-s d tamsalt ugama

Acimi zelmeḍ yeffes

Acuγer a weltma d gma

Tγilem win ur tt-nεeffes

Aqerru-s s igenni yegma

Qqimet tura gret-d nnefs

Ad awen-d-ssegzuγ acemma

 

 

 

Yak yal leqdic s userwet

Ur yelli usefsed sennig-s

Win d-yusan s rrkel ad tt-yewwet

Yettγil s aqeεεed i d-yebges

Teqqel amzun mačči yiwet

Mi ara tessakadem deg-s

A wid d as-yessnen rewlet

Ixemmel i iγallen bu usegres

 

Ttqadaret taẓuri yes-s

Eğğet-as aεeqqa n lemleḥ

Tirgit lemmer ad texsi ad tens

A d-yeγli yiḍ azekka ṣṣbeḥ

Mačči d taqabact yiles

Γef wulac taγect tebbeḥbeḥ

Ḥulfut, am tnekra n tmes

Taffa-s tugar lmeṣbeḥ

 

 

Aneγrim lemmer ad t-testeqsiḍ

Neγ rzu γef isefra-ines

Aql-aγ ur nezzi ur nenniḍ

Leqjer-is nedla γer γur-s:

"Ur d iyi-yeqriḥ usemmiḍ

Ḥemmleγ ad waliγ times"

Gzu tura kra ma trid

Uqem-as azal i yiles

 

                                                                       Ziri At Mεemmer

 

 

 

 

Retour en haut

Numéro 117  Janvier 2022  

 


LES RUBRIQUES :

 

ACCUEIL         INDEX  GENERAL     NUMEROS PARUS

LIBRAIRIE      TELECHARGEMENT  SITES FAVORIS

 

             

Retour en haut

Adresse de messagerie électronique :  ayamun@Hotmail.com

Adresse Web : http://www.ayamun.com/

 

Retour en haut

 

tanemmirt, i kra iuren « ayamun, cyber-tasγunt n tsekla tamaziɣt » akked wid i d-yefkan afus.

ⵜⴰⵏⴻⵎⵎⵉⵔⵜ, ⵉ ⴽⵔⴰ ⵉⵥⵓⵔⴻⵏ “ⴰⵢⴰⵎⵓⵏ, ⵛⵢⴱⴻⵔ-ⵔⴰⵙⵖⵓⵏⵜ ⵏ ⵜⵙⴻⴽⵍⴰ ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ” ⴰⴽⴽⴻⴷ ⵡⵉⴷ ⵉ  ⴷ-ⵢⴻⴼⴽⴰ, ⴰⴼⵓⵙ.

 

Retour à Bienvenue

@Copyright  ayamun 2000


Dernière révision :
  04/02/2022               vendredi 4 février 2022

 

 

 



[1] Tifawin d asget n tafat

[2]Tawlawla : Taweḥdanit

[3] Tamsunt : Elǧennet

[4]Takuba  ; Ssif

[5] Imellɣen d iwudan yetturaren deg umezgun.

[6] Iziɣer : Rruḥ.

[7] Aẓalim  lebṣel

[8] Tibelqarnint  d zzebra n uḥeddad

[9]Ilizaq : Asemmiḍ aqesḥan.

[10]Ineglusen : Lmalayek

[11] Amhaḍ : Ccciṭan.

[12] Tiberkect : D yiwen useksut d ameqr deg rekkḍen azemmur deg wexxam.

[13]Aḍeffu :Tteffaḥ.

[14]  Imazzanen :Llanbiya

[15]Amaɣlal : D ayen yettidiren i lebda

[16]Taṣemhuyt : D yiwen si lefṣul useggas

[17] Timidi, d tagmat ger leḥbab,  imidi d aḥbib

[18]Tallest, tullas: Taqcict, taḥdayt.

[19]Awal uɣris: Awal yettwaqedsen.

[20]Asɣan : Ddin

[21]Awal uɣris : Awal yetwaqedsen

[22] Timidi/imidi: Aḥbib